ฮีมาโตคริต (Hematocrit) คืออะไร ? ค่าปกติควรอยู่ที่เท่าไหร่ วิธีการตรวจหาต้องทำอย่างไรบ้าง

ฮีมาโตคริต คืออะไร สำคัญอย่างไร ทำไมต้องตรวจหาค่า

ฮีมาโตคริต (Hematocrit) คืออะไร ?

ฮีมาโตคริต (Hematocrit : HCT) คือ ส่วนของเซลล์เม็ดเลือดแดงที่ถูกแยกออกมาจากพลาสมา หรือเรียกว่าปริมาตรเซลล์อัดแน่น Packed cell volume : PCV หรือค่าเปอร์เซ็นต์ของเม็ดเลือดแดงต่อปริมาตรเลือดทั้งหมด Erythrocyte volume fraction : EVF โดยปกติแล้วฮีมาโตคริตจะพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิงคือ 45% ส่วนเพศหญิงนั้นอยู่ที่ 40% ฮีมาโตคริตนั้นเป็นส่วนประกอบของผลการตรวจเม็ดเลือดอย่างสมบูรณ์ร่วมกับความเข้มข้นของฮีโมโกลบิน เป็นการวัดค่าร่างกายว่ามีเม็ดเลือดแดงเพียงพอหรือไม่ เพราะหากไม่เพียงพอจะเกิดภาวะโลหิตจางได้

ทำไมถึงต้องตรวจฮีมาโตคริต

การตรวจความเข้มข้นของเลือดนั้นเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจความสมบูรณ์ของเลือด เพื่อหาความผิดปกติที่มีมากเกินไปหรือน้อยเกินไป ทั้งนี้ค่าความเข้มข้นของเลือดจะไม่สามารถบอกสาเหตุของโรคได้ บอกได้เพียงความผิดปกติของเม็ดเลือดแดงหรือปริมาณเม็ดเลือดแดงเท่านั้น

การหา PCV หาได้จากการปั่นตกเลือดโดยใส่สารเฮพารินในหลอด ความเร็ว 10,000 RPM นาน 5 นาทีทำให้เลือดแบ่งออกเป็น 2 ชั้น ปริมาณเม็ดเลือดแดงหารด้วยปริมาณของเลือดทั้งหมดจะได้ค่า PCV การตรวจความเข้มข้นหรือความหนาแน่นของปริมาตรเม็ดเลือดที่มีในน้ำเลือดนิยมแสดงค่าเป็นเปอร์เซ็นต์

การหาฮีมาโตคริต ทำได้โดยใช้เครื่องปั่นฮีมาโตคริต

วิธีการตรวจหาค่าฮีมาโตคริต (HCT)

การหาค่าฮีมาโตคริต (HCT) จะเจาะเลือดที่ปลายนิ้วโดยใส่เข้าไปในหลอดแก้วแล้วนำไปปั่นในเครื่องปั่นเหวี่ยงตกตะกอน (Centrifuge) โดยใช้แรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางทำให้เม็ดเลือดแดงไปกองรวมกันอยู่ที่บริเวณก้นหลอดแก้ว จะได้เลือดซึ่งแบ่งเป็น 2 ชั้นนั่นก็คือ ชั้นเม็ดเลือดแดงและชั้นน้ำเหลือง เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับปริมาตรเม็ดเลือดแดงเทียบกับเลือดจะได้ค่าความเข้มข้นของเลือดนั่นเอง

โดยเครื่องปั่นเหวี่ยงตกตะกอน จะใช้หลักการสร้างแรงเหวี่ยงหนีศูนย์กลางที่เกิดจากการหมุนรอบจุดหมุนด้วยความเร็วสูง เป็นอุปกรณ์การแพทย์สำหรับการเร่งให้เกิดการตกตะกอนของอนุภาคหรือสารที่ไม่ละลายออกจากของเหลว ใช้แยกของเหลวต่างๆ ได้หลายชนิด ที่มีความถ่วงจำเพาะต่างกันหรือใช้แยกเป็นชั้น และทำให้สารละลายเข้มข้นขึ้น ฯลฯ ซึ่งนิยมใช้ในกระบวนการเตรียมตัวอย่าง ใช้ปั่นแยกสารสำหรับวิเคราะห์ใช้ในห้องปฏิบัติการ ไม่เพียงแต่ใช้ประโยชน์ในอุตสาหกรรมทางการแพทย์และยาแต่ยังมีประโยชน์ในอุตสาหกรรมอื่นๆ อีกด้วย

ค่า HCT ปกติ คือเท่าไหร่ ?

ค่าฮีมาโตคริต (HCT) ที่ปกติของเด็กและผู้ใหญ่แตกต่างกันออกไป รวมถึงผู้หญิงและผู้ชายค่าฮีมาโตคริตไม่เหมือนกัน ส่วนมากนิยมแสดงค่าเป็นเปอร์เซ็นต์ ดังต่อไปนี้

  • ค่าปกติของผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 18 ปีขึ้นไปคือ 36 – 44% หรือมีค่าเฉลี่ย 41%
  • ค่าปกติของผู้หญิงที่มีอายุระหว่าง 12-18 ปีคือ 36 – 46% หรือมีค่าเฉลี่ย 41%
  • ค่าปกติของผู้ชายที่มีอายุมากกว่า 18 ปีขึ้นไปคือ 41 – 50% หรือมีค่าเฉลี่ย 47%
  • ค่าปกติของผู้ชายที่มีอายุระหว่าง 12-18 ปีคือ 37 – 49% หรือมีค่าเฉลี่ย 43%
  • ค่าปกติของเด็กที่มีอายุระหว่าง 6-12 ปีคือ 35 – 45% หรือมีค่าเฉลี่ย 40%
  • ค่าปกติของทารกอยู่ระหว่าง 44-64% ค่าวิกฤตคือน้อยกว่า 15% หรือมากกว่า 60%

หากมีค่า Hematocrit ต่ำเกินไป จะส่งผลกระทบอย่างไร

ระดับฮีมาโตคริตที่ต่ำกว่าปกติอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงโรคบางอย่าง เช่น โรคไขกระดูก โรคโลหิตจาง ไตล้มเหลว เลือดออกภายใน โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง หรือเกิดจากการบกพร่องในสารอาหาร ร่างกายขาดแร่ธาตุ โฟเลต วิตามินบี 12 เป็นต้น อย่างไรก็ตามค่าความเข้มข้นของเลือดไม่ได้บอกสาเหตุของการเกิดโรคเป็นเพียงการบอกความผิดปกติของปริมาณเม็ดเลือดแดงทำให้สันนิษฐานว่าอาจเกิดโรคต่างๆ ในข้างต้น ทั้งนี้ควรได้รับการวินิจฉัยโดยแพทย์อย่างละเอียดอีกครั้ง

หากมีค่าฮีมาโตคริตสูงหรือต่ำเกินไป อาจส่งผลเสียต่อร่างกาย

หากมีค่าฮีมาโตคริตสูงเกินไป จะส่งผลกระทบอย่างไร

ระดับฮีมาโตคริตที่สูงกว่าปกติหมายถึงการมีเซลล์เม็ดเลือดแดงมากเกินไป อาจบ่งบอกถึงภาวะเลือดหนืดหรือโรคเกล็ดเลือดสูง นอกจากนั้นยังบ่งบอกถึงความเสี่ยงในการเกิดเนื้องอกในไต โรคปอด ภาวะขาดน้ำหรือโรคหัวใจพิการตั้งแต่กำเนิด อย่าลืมว่าการตรวจความเข้มข้นของเลือดเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจความสมบูรณ์ของเลือด ค่าความเข้มข้นของเลือดไม่ได้บอกถึงสาเหตุของโรคเป็นเพียงการบอกความผิดปกติของปริมาณเม็ดเลือดแดงเท่านั้น  

การตรวจหาค่าฮีมาโตคริต หรือค่า HCT เป็นการตรวจหาความเข้มข้นหรือความหนาแน่นของเม็ดเลือดแดงที่มีอยู่ในน้ำเลือด เพื่อตรวจความหาผิดปกติของเลือด และประเมินความเสี่ยงในการเกิดโรคต่างๆ เช่น โรคโลหิตจาง โรคไขกระดูก หรือโรคเกล็ดเลือดสูง ฯลฯ ซึ่งค่าฮีมาโตคริตของคนแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน โดยฮีมาโตคริตนั้นจะตรวจด้วยการใช้เครื่องเครื่องปั่นเหวี่ยงตกตะกอน เพื่อแยกเอาส่วนของเซลล์เม็ดเลือดแดงออกมานั่นเอง

ซึ่งใครที่กำลังมองหาเครื่องปั่นเหวี่ยงตกตะกอนคุณภาพดี ราคาไม่แพง ไปใช้งานในห้องทดลอง ห้องปฏิบัติการ ในสถานพยาบาลหรือโรงพยาบาล ก็สามารถสั่งซื้อได้เลยที่ Rakmor.com รับรองว่าได้สินค้าราคาดี จัดส่งรวดเร็ว พร้อมการรับประกันสินค้านาน 1 ปี

ขอใบเสนอราคาด่วน...คลิก

แหล่งอ้างอิง :

https://amprohealth.com/

https://www.spscience.com/

ใส่ความเห็น

อีเมลของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องข้อมูลจำเป็นถูกทำเครื่องหมาย *